Gallery Deweer (Bỉ) đang triển lãm một số tác phẩm của Jan Fabre với tên gọi « Jan Fabre – Vanitas vanitatum, omnia vanitas » (1/6 đến 3/7). Các tác phẩm này sau đó sẽ được triển lãm tại Bảo tàng Hermitage ở St.Petersburg từ 21/10/2016 đến 9/4/2017, với tên gọi « Jan Fabre – Hiệp sĩ tuyệt vọng / Chiến binh của Cái Đẹp » ( Jan Fabre –Knight of Despair / Warrior of Beauty ).. Các tác phẩm của Jan Fabre sẽ được đặt trong gian Nghệ thuật Flemish thế kỷ 17, tại khu trưng bày các tác phẩm của Jacob Jordaens, một họa sĩ gốc Antwerp (1593 – 1678) .
Phù hoa và sự chung thủy là hai chủ đề chính trong serie mới rất ấn tượng này. Cả hai chủ đề đều quen thuộc trong nghệ thuật Flemish từ thế kỷ 16,17 cũng như các tác phẩm của bậc thầy nghệ thuật baroque Jacob Jordaens . Các khái niệm trừu tượng đều đã được giới thiệu trong lịch sử hình tượng qua những biểu tượng đa dạng . Một hộp sọ, một bộ xương, ngọn nến tắt, hoa héo, đồng hồ, chiếc ly úp ngược… tất cả đều tượng trưng cho sự hư vô ngắn ngủi . Con chó tượng trưng cho sự trung thành, tận tâm, thậm chí sự giúp đỡ . Trong sự kết hợp với một lọat các hình ảnh miêu tả sự phi giới hạn, chúng ta sớm hiểu rằng biểu tượng con chó cũng có ý nghĩa cho những thứ con người cho là thấp hơn phẩm giá của mình. Một lần nữa, Fabre cho thấy cái nhìn sâu sắc của ông về sự ngắn ngủi của cuộc sống trần gian . Con người phải tự cam kết với những lý tưởng vượt thời gian, như là Cái Đẹp. Những cái khác đều không thích hợp.
Jan Fabre là một trong những nghệ sĩ hàng đầu của Bỉ hiện nay. Nhiều tác phẩm của ông được trưng bày trong khuôn viên Quốc hội Bỉ, và cũng thuộc bộ sưu tập nghệ thuật của Hòang gia Bỉ. Dưới đây là cuộc trò chuyện với nghệ sĩ trong khuôn khổ cuộc triển lãm đang diễn ra.
– Điều gì gây cảm hứng cho ông và cho ông năng lượng ?
Jan Fabre (J.F): Sự rối rắm của cái đẹp và tình yêu cho tôi năng lượng. Cơ bản là vậy.
– Những cảm hứng của ông cho các tác phẩm mosaic mới là gì ?
J.F : Triển lãm lấy cảm hứng từ các bức tranh của Jacob Jordaens. Tất cả những bức tranh này sẽ được trưng bày trong triển lãm « Hiệp sĩ tuyệt vọng / chiến binh của cái Đẹp » từ 21/10/16 đến 9/4/17 tại bảo tàng Hermitage ở St. Peterburg (Nga). Tôi đã phải chuẩn bị cho triển lãm này cả 3 năm. Các tác phẩm của tôi tương tác với các bức tranh của Jordaens. Ông ấy thường vẽ chó . Chó là một biểu tượng của lòng trung thành. Triển lãm ở gallery Deweer cũng về lòng trung thành và sự hư ảo .
đầu lâu của Jan Fabre cũng lấp lánh, nhưng vẫn chưa ăn chơi bằng đầu lâu nạm kim cương của Damien Hirst
– Ông làm thế nào để sưu tập các con bọ cánh cứng ?
J.F : Đa số những con bọ cánh cứng này là từ các nhà hàng. Tôi có những liên lạc quốc tế về ngành côn trùng học ở châu Á như là Indonesia, Malaysia… Ở đó họ ăn côn trùng. Các trường đại học thu thập những bộ cánh mà người ta vứt đi .
– Có mất nhiều thời gian không ?
J.F: Có, thường là mất một năm hoặc năm rưỡi để thu thập những bộ cánh đó cho các tác phẩm của tôi .
– Ông cũng là nhà sưu tập côn trùng ?
J.F : Tôi cũng là một nhà côn trùng học nghiệp dư. Bên cạnh một bộ sưu tập côn trùng, tôi cũng được thừa hưởng những cuốn sách và bản thảo của Jean-Henri Fabre, một trong những nhà côn trùng học lớn nhất trong thời của ông.
– Ông có theo những nguyên tắc cơ bản nào đó khi sưu tập côn trùng ?
JF: Vâng, tôi chỉ làm việc với những côn trùng đã chết vì các nguyên nhân tự nhiên.
một sắp đặt của Jan Fabre tại bảo tàng Louvre (2008)
– Ông triển lãm khắp thế giới . Mọi người phản ứng thế nào ở các nước khác nhau về các tác phẩm của ông ? Theo cùng một cách hay các cách khác nhau ?
J.F : Luôn luôn có một liên kết bí mật giữa người xem và một tác phẩm nào đó. Là nghệ sĩ, bạn không thể can thiệp vào việc này. Khoảng 2 tuần trước, tôi có khai mạc một triển lãm có tên « Những người canh gác tinh thần » (Spiritual Guards’ ) ở Firenze (Ý). Đây là một triển lãm khá lớn và trong 14 ngày đó có khỏang 25000 người đến xem. Số người xem cũng tùy thuộc từng nước và những bình luận cũng tùy thuộc vào văn hóa.
tác phẩm của Jan Fabre ở Ý (2016)
– Ông có thích khi người ta hỏi về ý nghĩa các tác phẩm của ông ?
J.F: Tôi hy vọng những người xem tự họ nhìn và phản ứng. Nhìn và suy nghĩ. Khoảng một năm trước tôi cũng có một triển lãm. Trong số các khách đến xem có cả trẻ con, khỏang 10, 12 tuổi , và chúng bình luận về các tác phẩm của tôi. Bọn trẻ con luôn trung thực và chân thành. Đôi khi nghe chúng nói chúng nghĩ gì còn thú vị hơn là đọc các phê bình mà người ta viết về các tác phẩm của tôi.
– Nghệ thuật đối với ông là gì ?
J.F: Nghệ thuật là về cái Đẹp nhưng không chỉ là thẩm mỹ . Các tác phẩm của tôi liên quan đến sự gắn kết giữa các giá trị đạo đức và nguyên tắc thẩm mỹ .
(nguồn Artfox , tháng 6/2016)
Vân Lê 