Tôi ngồi mẫu cho Picasso

Phải kể ra chuyện này cũng ngượng thật. Mà không thể tin nổi đó là tôi nhé. Chưa kể  là tôi đã không hề nằm phô ra cái kiểu như vậy. Trong hình nhìn tôi có vẻ không được tự nhiên lắm. Nói thẳng ra, trông như thằng pê đê !

Hồi đó tôi mới có 23 tuổi . Tôi sống giữa khu Mougins và Valbonne, ở nhà bố mẹ, những người Ý nhập cư . Hiển nhiên, tất cả mọi người trong khu đều biết danh Picasso. Người ta vẫn biết là đôi khi ông gặp đám thanh nữ ở chợ và mời họ làm mẫu cho ông vẽ. Tất nhiên là cũng có những người muốn thử xem sao. Hồi đó người ta thường gọi việc đó là “Picasting”. Tôi cũng quen một cô gái đã từng ngồi mẫu cho Picasso. Nói chung đa số là gái thôi. Rồi thế quái nào mà cuối cùng nó lại rơi vào tôi. Cần phải nói là tôi có hình thể của một vận động viên đấu vật. Hồi năm 1971 khi tôi còn là cậu nhóc, thể thao đã khá phổ biến rồi. Người ta tổ chức các trận bóng cho bọn trẻ ở những hội phường, ít bạo lực hơn, nhưng cũng không khác mấy trò của những thằng hề. Hồi đó tôi chả khoái gì bọn trẻ ranh. Mỗi khi nghe bọn chúng cười phá lên, tôi hay có cảm giác chúng giễu mình. Nói chung hồi đó tôi khá quậy.

Rồi, giờ lại còn Picasso nữa, khỉ thật, thôi được, tôi sẽ không từ chối. Ông ấy  hẹn tôi  trong xưởng vẽ  phía  sau nhà ông. Rất nhanh, tôi phải khỏa thân hoàn toàn và nằm dài ra. Và ông ấy vẽ. Thời gian bằng một điếu thuốc treo trên miệng ông. Khi người ta nói rằng ông ấy có 90 chiếc tẩu, tôi không tin. Hôm đó ông mặc quần soóc, áo kẻ carô, ánh mắt sắc nhọn, pha chút giễu cợt. Cũng có thể ông ấy giễu tôi thật.

Trước khi tôi về, ông vẽ khuôn mặt tôi. Có thể nói đó là sự pha trộn giữa đầu của một con người và một con vật. Một người bạn có hiểu biết về hội họa nói với tôi rằng đó là một lọai thú hoang. Khi về đến nhà, tôi hơi cảm thấy xấu hổ. Tôi không nói gì với bố mẹ . Ngồi mẫu khỏa thân lông lá như thế, dù là ngồi cho Picasso vẽ đi nữa, theo bố tôi thì cũng chả khác gì con điếm. Tôi giấu bức họa trong tờ l’Equipe, vì hồi đó bố tôi thường hay đọc tờ này.  Đó là trang mà người ta nói về Eddy Merckx, người  giành giải cuộc đua xe đạp vòng quanh nước Pháp lúc bấy giờ, và ở cuối trang có mẩu quảng cáo của Petrole Hahn. Tôi vẫn chưa quên cái số báo đó, rồi các bạn sẽ hiểu vì sao. Tôi đã giấu tờ báo đó trên nóc tủ quần áo. Nếu có thể giấu được cả cái tủ, chắc tôi cũng đã giấu luôn.

Picasso chết 2 năm sau đó và cha mẹ tôi cũng lần lượt ra đi, cứ như là họ hẹn nhau ấy. Đầu những năm 80, tôi cùng vợ dọn đến ở khu ngọai ô thành phố Nice. Chúng tôi sống trong một tòa tháp cùng với một con mèo. Một hôm tôi đi làm về và nhìn thấy tờ l’Equipe trong đống lộn xộn. Vợ tôi đã lót nó bên dưới thức ăn cho mèo. Chúng tôi vẫn thường đặt một tờ báo phía dưới như thế để thấm ẩm. Và hôm đó, con mèo của tôi đã ị một bãi lên ngay bức họa của Picasso.

Khi tôi kể lại câu chuyện này, ai cũng cho tôi là có vấn đề về thần kinh. Họ nói tôi bịa. Tôi không có bằng chứng, bức họa thì có lẽ lưu lạc đâu đó, nhưng tôi không thể biết nó ở đâu. Tôi gọi điện cho bảo tàng để hỏi. Họ nói với tôi là Picasso vẽ rất ít mẫu nam khỏa thân. Vẽ cặp đôi khỏa thân thì có, nhưng mẫu nam khỏa thân một mình thì rất hiếm.

Rồi một ngày, trên Internet, tình cờ tôi nhìn thấy một bức tranh. Lúc đầu tôi nghĩ đó là người khác. Nhưng thật lạ lùng, tôi nhận ra chính mình. Giống như một người bị bỏng nhìn lại mình trong gương lần đầu.  Nhận ra mình, nhưng bị biến dạng. Mà không chỉ khuôn mặt bị biến dạng đâu nhé. Nó trông cứ như một con gà bị banh ra… Hai bàn tay to như lá cọ, hai bàn chân như con voi… Kìa sao ông ta lại còn  bớt ngón chân của tôi đi nữa, lão già này… Bất chợt tôi thấy lo lắng. Rồi tôi đếm lại từng ngón chân mình,  tôi đủ 10 ngón chân mà… Nhưng cái khiến tôi thấy phiền lòng nhất chính là một cái chấm đen nho nhỏ. Đó là hậu môn của tôi ! Trời ạ, thề là tôi không hề giơ hậu môn  ra cho ông ấy  xem. “Nghệ sĩ” quái quỉ gì thế này, tôi chả chìa cái của nợ ấy ra cho ai xem bao giờ. Ngay cả khi đi  nội soi đại tràng, bác sĩ cũng phải van xin mấy lần tôi mới để cho khám một tí. Thế mà….

Sau này , tôi tìm lại được số tạp chí l’Equipe đó ở một hiệu sách cũ. Thỉnh thoảng tôi cũng mua tạp chí l’Equipe để đọc,  và tưởng tượng bức tranh vẫn ở đó.

(Tạp chí Mỹ thuật Pháp, tháng 3 năm 2014)

*Tác giả Jonathan Lambert là cây bút viết truyện hài của tạp chí Mỹ thuật Pháp.
Tranh: “Người đàn ông khỏa thân nằm” (L’homme nu couché), Picasso – 1971

Unique
Mensuellement
Annuellement

Make a one-time donation

Make a monthly donation

Make a yearly donation

Chọn số tiền bạn muốn ủng hộ:

€5,00
€15,00
€50,00
€5,00
€15,00
€100,00
€5,00
€15,00
€100,00

Hoặc tự điền số tiền bạn muốn ủng hộ:


Your contribution is appreciated.

Your contribution is appreciated.

Your contribution is appreciated.

DonateDonate monthlyDonate yearly

Ai là khán giả ?

“Allô, anh có thể đi thay tôi chiều nay không ? Tôi có chút việc nên kẹt không đưa khách đi Grand Palais được…”

Khi từ Singapore trở về sau một công việc tình nguyện, tôi tìm ngay được một job không khó khăn gì. Với chút tiếng Hoa bập bõm kiểu « giọng Quan thoại” rất ấn tựơng trên bản tự giới thiệu, thế là tôi được nhận làm cho hội thảo của các nhóm tham quan bảo tàng có hướng dẫn. Những nét chính về tiểu sử và một vài thông tin trên mỗi tác phẩm là đủ để làm một chuyên gia roài . Tôi kể lể nào Rodin, Van Dongen, Monet… như những thằng ma cô vẫn làm để đổi lấy mấy cái phim con heo.

Trong thời gian diễn ra cuộc triển lãm về Valloton, tôi phải đi hướng dẫn một nhóm khách Trung Quốc. Có thể nói đó chả phải là những khách cao cấp gì. Không phải những kẻ nướng các đồng nhân dân tệ trong những cửa hàng của Louis Vuitton. Trong metro, tôi tranh thủ tìm tiểu sử nhóm Nabi. Xong, tôi biết đu đủ để làm họ mê hoặc. Tôi bắt đầu tour quen thuộc của mình: vào Paris, đi thăm Academy Julian, đi xem Vuillard. Nhóm khách nói chung có vẻ rất trật tự nghe tôi thuyết dẫn, trình bày, trừ một lão nhỏ con đầu hói bóng nhẫy. Lão ta ngắt lời tôi và chêm vào là Vallotton từng là học trò của Gustave Boulanger, nào là phương Đông có lẽ đã ảnh hưởng đến ông ta…
Im lặng.
Tôi điều chỉnh: “Vâng, có thể, có lẽ là…”
Mọi người ném cho tôi một cái nhìn đầy buộc tội. “Anh có thể kể cho chúng tôi chứ về điều đó chứ?” – tôi đọc được điều đó trong mắt đám khách.

Chúng tôi tiếp tục đi lướt qua những bức sơn dầu của họa sĩ và dừng lại ở bức La loge de theatre.
Tôi phân tích nhanh tác phẩm trong đầu, lèo lái giữa những cái đã rõ rành rành với sự tự do liên tưởng, rồi phán với một câu hỏi mở: “Đây, nhất là bức tranh này, nó đặt ra câu hỏi: ai là khán giả? Họ hay là chúng ta?

Vâng, nhưng cái mà tôi chưa nói – lão hói đầu rùa lại ngắt lời tôi , với một giọng rõ ghét – “rằng Vallotton là tác giả của hàng chục vở kịch; cũng có thể đó là một lúc mà ông ghé qua nhà hát.

Nhận xét này quẳng một sự mất tin tưởng hoàn toàn vào những bình luận của tôi. Tôi vẫn cố gắng nhã nhặn và tiếp tục công việc, nhưng cảm thấy họ không tôn trọng người hướng dẫn nữa. Thậm chí một số khách còn tách hẳn ra để bình luận những bức tranh ở cuối phòng triển lãm.

Cuối buổi dẫn khách, tôi bám gót lão hói đi vào toilette, đảm bảo cho không ai nhìn thấy. Tôi vỗ vai lão ta quay lại và tát cho lão ta một cái vào mặt. Lão ta trừng mắt nhìn tôi, năm ngón tay tôi in trên má lão như cái quạt màu hồng. Tôi quay gót và đi tới chỗ lấy áo khoác của mình. Khi tôi bước ra, nhóm khách đang la lối, tôi bị xốc nách bởi hai cảnh sát. Nên nhớ rằng Grand Palais cũng là trụ sở của cảnh sát nữa. Lạ thật, sao mà nghệ thuật với cảnh sát lại hay cùng chung mái nhà thế nhỉ.

Tôi giả mặt ngơ ngác: Gì thế này? Sao lại thế? Sao lại tôi?… Anh nói quái gì thế? Bằng chứng đâu?” . Một nhân viên an ninh được gọi tới. Và thế là hết!

”Bức tranh này đặt câu hỏi: ai là khán giả? Họ hay chúng ta?” Giờ thì tôi đã có câu trả lời. Khán giả thực thụ, đó chính là gã nhân viên an ninh ngồi dí mắt cả ngày trên màn hình kiểm soát.

(dịch từ Tạp chí Mỹ thuật Pháp – tháng 1 /2014)
*Jonathan Lambert là cây bút chuyên viết chuyện hài về các tác phẩm nghệ thuật
* Tác phẩm “La loge de theatre

Trong khi trường phái Ấn tượng dùng ánh sáng và sự tách màu một cách khoa học để thể hiện ám ảnh về hình, thì những họa sĩ theo phái Nabis lại thích làm việc dựa theo phương cách nhiều tính chủ quan hơn. Vallotton – một thành viên của phái này – thường tránh khai thác những khía cạnh tự nhiên về nguồn và hướng (của ánh sáng), về đổ bóng, hay về những sự đa dạng (về ánh sáng) có liên quan đến giờ giấc và mùa…

Không phải ánh sáng là một yếu tố không mấy quan trọng đối với Valloton, nhưng nó được ông xem xét một cách tự do hơn, nội tại hơn.

Nên nhớ là họa sĩ đã từng tìm cách ghi lại sự bức xạ của mặt trời, sự phát và thu ánh sáng đơn: ví dụ như ánh sáng của những không gian bên trong nhà, ánh sáng nhân tạo của điện hay đèn dầu, không khí hội đêm, tương phản sáng-tối.

Bức tranh “La loge de theatre” vẽ năm 1909 là một cảnh tập trung vào khuôn mặt của hai khán giả . Một là nhân vật nam chỉ được thấy từ mũi trở lên, hai là nhân vật nữ với chiếc mũ có vành khá rộng. Không gian bị cắt ngang bởi một đường biên hơi xiên của cái ban công màu vàng rực ngay trước lô ngồi chìm trong bóng tối, tạo ra một hiệu ứng tương phản khá bí ẩn. Vallotton thêm vào đó một điểm sáng: bàn tay đeo găng của nhân vật nữ đổ bóng xuống nếp gấp của bức tường vàng. Ở đây họa sĩ đã tạo đuợc một sức nặng mơ hồ, siêu hình, từ một chủ đề khá phổ thông.


Unique
Mensuellement
Annuellement

Make a one-time donation

Make a monthly donation

Make a yearly donation

Chọn số tiền bạn muốn ủng hộ:

€5,00
€15,00
€50,00
€5,00
€15,00
€100,00
€5,00
€15,00
€100,00

Hoặc tự điền số tiền bạn muốn ủng hộ:


Your contribution is appreciated.

Your contribution is appreciated.

Your contribution is appreciated.

DonateDonate monthlyDonate yearly

Inside Out (Những mảnh ghép cảm xúc)

(1/3/2017) Từ hồi có con bé là mình toàn xem phim họat hình là chính 🙂 Hầu như phim nào của Pixar-Disney mình cũng đều thích. Năm nào cũng rình xem Oscar trao giải cho phim họat hình nào. Năm 2017 phim Zootopie được trao giải mình thấy cũng được. Nhưng mình có ấn tượng hơn nhiều với phim Inside Out. Trời, tình cờ xem cái trailer có mấy giây thôi mà mình bỏ cơm luôn, há miệng ngồi xem 😃Sao mà người lớn hay thua trẻ con thế nhể 🙂

Xem 1 review về phim Inside Out (bản tiếng Việt có tên là Những mảnh ghép cảm xúc), trong đó có một câu hỏi: nếu ta chỉ có một cảm xúc thôi thì sẽ như thế nào ?
Ha, nó làm mình nhớ tới đọan hậu phim Toy Story (tập 3) có đọan cô búp bê Barbie cứ phải nhe răng ra cười mỏi hết cả hàm mà máy quay nó chưa chịu off khiến cuối cùng cô phải phẩy tay ra hiệu: thôi đi, đủ rồi ! 
 Đời sống có vui có buồn, có thất bại có thành công, có ngày có đêm, có nắng có mưa… Có những lúc, có những bối cảnh chả có gì đáng cười mà cứ nhe răng ra thì chứng tỏ được gì ngoài việc khẳng định lỗi hệ thống ?  Thà rằng cất công tìm hiểu những cảm xúc đó và học cách cân bằng nó, hơn là việc cứ nhăm nhăm giết chết một cảm xúc nào đó chỉ vì nó « có vẻ không tích cực lắm » . Thứ nhất là nó cũng chưa chắc hòan tòan tiêu cực đâu, nó có vai trò của nó đấy; thứ hai là cũng có giết được đâu, càng dìm nó càng bung ra chứ đùa à ? 
Hãy thử hình dung 5 cảm xúc trong phim Inside Out , nếu 4 cái kia chết hết đi, còn lại mỗi cô Joy (vui vẻ) tung tăng suốt ngày thử hỏi liệu cô nhảy nhót được bao lâu ? Hớn quá đà và liên miên thực ra cũng chả tốt (ít nhất là về mặt năng lượng) thậm chí còn có thể biến thiên sang tiêu cực chứ chả chơi ! Nên cái gì cũng vừa phải thôi. Quan trọng là biết cách quản lý chúng. Mà muốn quản lý đựoc thì trước hết phải hiểu đã nhé. Ngoài Joy (vui vẻ), các cảm xúc khác cũng không hòan tòan tiêu cực. Tạo hình nhân vật Worry (lo lắng, sợ hãi) gầy gò và có màu tím rất chuẩn, nhưng nhờ có nó mà trong nhiều tình huống ta có thể tránh được những tai nạn, hiểm nguy… Cũng vậy, nhân vật Angry (giận dữ) cũng không hòan tòan tiêu cực. Đôi khi nó là tiếng chuông báo động một vấn đề nào đó. Còn Sad (nỗi buồn) thì hãy nghe chính nhà làm phim Ronnie Del Carmen (đồng đạo diễn) nói: « trong quá trình làm phim , tôi có ấn tượng nhất với nhân vật Sad bởi nó chứa một điều gì đó sâu sắc bên trong ». Tạo hình nhân vật Joy được thiết kế có màu vàng, tượng trưng cho sự vui vẻ. Còn Sad được phủ màu xanh blue, tượng trưng cho nỗi buồn. Cuối phim nhé, Joy phải kéo Sad đi theo. Đó là một cặp không thể tách rời. Joy không đi nổi một mình trên hành trình của mình. Nó cần có Sad. Mà hãy nhìn chính Joy ý nhé, tóc và cả mắt của Joy cũng có màu xanh blue y chang như của Sad. Niềm vui nào mà không đi qua hay mang theo nỗi buồn nào đó ? Vâng, Joy và Sad là hai nhân vật chính của phim. Với phim Inside Out, các nhà làm phim đã tiến một bước gần hơn với các quan niệm phương Đông khi mon men đề cập tới các dạng năng lượng vô hình. Phim làm cho trẻ con, cả trẻ bé và trẻ nhớn đấy nhé 😉